اصفهان- با اینکه دومینوی روزهای آخر سال شروع شده اما بازارهای اصفهان امسال جان گذشته را ندارند و گرانی باعث ریزش مشتریان شب عید شده است.
عارف اصفهانی، بازار؛ گروه استان‌ها: بازارهای سرد و شلوغ یک معنا می دهد اینکه گرانی آجیل و خشکبار و شیرینی و پوشاک توازن مناسبی با جیب خریداران ندارد. به گفته فروشنده‌ها با اینکه طی چند سال اخیر مشتری‌ها کمتر شده اند اما امسال بازارها سوت و کورتر شده اند و با وجود اینکه شلوغی بیداد می‌کند اما بیشتر تماشاچی هستند تا خریدار و امسال همزمان با ایام پایانی اسفندماه به وضوح شرایط متفاوت شده است.
بازارهای زمستانی در آستانه بهار، یک دلیل مشخص دارد گرانی و افزایش قیمت ها و دستمزدها و حقوق هایی که باهم تناسب نداشته و باعث شده تا خانواده ها نتوانند مایحتاج مورد نیاز شب عید خودشان را بدون دغدغه تامین کنند؛ همین امر سبب شده تا بازار شب عید امسال با سال های دیگر تفاوت های اساسی داشته باشد.
قیمت آجیل و خشکبار با چنان افزایشی همزمان با شب عید روبرو شده که به عقیده بسیاری از کارشناسان آجیل را باید در زمره کالاهای بسیار لوکس و در اولویت های انتهایی خرید مردم قرار داد. بررسی ها از بازار اقلام آجیل و خشکبار، شیرینی و شکلات نشان می دهد که قیمت اقلام از یک مغازه به مغازه دیگر متفاوت است که مسئولان اتحادیه کیفیت و تنوع اقلام را عامل اصلی تفاوت قیمت می دانند و اذعان می‌کنند که این امر به معنای گران فروشی نیست.
لوکس های میلیونی در بازار آجیل
رصد میدانی بازار نشان می دهد که برای خرید یک کیلو آجیل، یک خانواده ۴ نفره باید حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان هزینه شود. این قیمت‌ها برای یکی از خوراکی‌های محبوب و جدا نشدنی سفره نوروز امری است که میزان تقاضا را برای آجیل کاهش داده است.
از سوی دیگر میزان تقاضا، کیفیت و نوسانات اقتصادی نیز بر نرخ آن تاثیرگذار است. بررسی های میدانی نشان می‌دهد، پسته در بازار از کیلویی ۹۰۰ هزار تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان، بادام درختی از ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان، بادام هندی از یک میلیون و ۱۰۰ هزار تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و فندق از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان به مشتریان عرضه میشود. همچنین چهار مغز از یک میلیون تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، تخمه کدو از ۲۸۰ هزار تا ۳۸۰ هزار تومان و تخمه ژاپنی نیز حدود کیلویی ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. بنابراین برای خرید یک کیلو آجیل، یک خانواده ۴ نفره باید حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان هزینه کند.
الماسی: نظارت ضعیف دولت و عدم حمایت کافی از تولیدکنندگان داخلی، صادرات بی رویه برخی از اقلام آجیل مانند پسته گرانی‌ها را در آستانه نوروز دامن زده است
رصد از سایت های فروشگاه های اینترنتی و بازار نیز نشان از آن دارد که قیمت ها به طور قابل توجهی افزایشی شده است؛ برای مثال آجیل چهار مغز شور تبریز به کیلویی یک میلیون و ۶۵۰ هزار تومان و آجیل مجلسی شور تبریز به کیلویی یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسیده است.
این قیمت‌ها نشان می‌دهد که آجیل این روزها به کالایی لوکس تبدیل شده است تا جایی که گفته می شود که آجیل از طلا هم جلو زده و در مسابقه گرانی برنده شده است.
رضا الماسی، کارشناس اقتصاد، معتقد است: نظارت ضعیف دولت و عدم حمایت کافی از تولیدکنندگان داخلی، صادرات بی رویه برخی از اقلام آجیل مانند پسته گرانی‌ها را در آستانه نوروز دامن زده است.
وی ادامه می دهد: سو استفاده شبکه دلالی، احتکار و افزایش تقاضای هیجانی و غیره در ایام پیک مصرف یاعث رشد قیمت ها به خصوص در روزهایی که تقاضا زیاد است شده است.
الماسی با اشاره به اینکه رشد قیمت ها و افزایش بی رویه آن باعث شده که بخشی از مردم عطای خرید مایحتاج عید را به لقایش ببخشند، می‌گوید: این موضوع سفره‌های نوروزی را کوچک کرده است.
مهم‌ترین موردی که در بازدیدهای میدانی از مغازه های فروش آجیل و خشکبار دیده می شود، افزایش شدید قیمت ها به نسبت سال های قبل است. آن طور که قیمت‌ها نشان می‌دهد در برخی اقلام مانند پسته قیمت‌ها نسبت به گذشته گرانی و افزایش قیمت ها را به خوبی تجربه کرده است و نرخ لجام گسیخته ارز هم بر این قیمت‌ها تاثیر داشته است.
به گفته این کارشناس، به نظر می‌رسد که در چنین شرایطی نباید انتظار داشت آجیل و خشکبار که در حالت عادی هم تنقلات به حساب می آیند و در آخرین اولویت های تغذیه‌ای قرار می‌گیرند و کمتر سهمی در سبد مصرف خانوارها دارند.
در بازارهای اینترنتی خرید هم این موضوع به خوبی روشن است و پرنده پر نمی‌زند. جالب اینکه بین صد سایت و فروشگاه اینترنتی که رصد کنی مشاهده میشود که این سایت ها هم افزایش قیمت را به خوبی لمس کرده اند. برای مثال آجیل چهارمغز شور تبریز به کیلویی یک میلیون و ۶۵۰ هزار تومان و آجیل مجلسی شور تبریز به کیلویی یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسیده است.
افزایش قیمت ارز و تاثیر بر قیمت نهایی محصولا شب عید
به نظر می‌رسد با افزایش قیمت ارز به دلیل برخی از آنها وارداتی بوده تاثیر مستقیمی بر قیمت نهایی این محصولات گذاشته است. همچنین خشکسالی و کم آبی در سال‌های اخیر تولید برخی از محصولات کشاورزی از جمله پسته و بادام را کاهش داده است که همین امر منجر به افزایش قیمت‌ها شده است.
افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی مانند کود و سم و بالارفتن هزینه های حمل و نقل نیز مزید بر علت شده است تا گرانی در این بازار تشدید شود. به علاوه صادرات بی رویه برخی محصولات داخلی مانند پسته میزان عرضه داخلی را محدود کرده و کمیابی آن در بازار داخل مشابه داستان سیب زمینی که کار را به واردات سیب زمینی از پاکستان کشاند بر آتش گرانی ها دامن زده است.
آجیل فروش ها می‌گویند که اقلامی مانند شیرینی، بادام زمینی، تخمه کدو و… در طول یک سال اخیر به مرور گران شدند اما پسته در ظرف کمتر از شش هفته یک‌باره دو برابر شد. از سوی دیگر قیمت این محصول در ۱۰ ماهه اول سال جاری هم نسبت به اسفند ماه گذشته دو برابر شد که روی هم رشد چهار برابری این محصول در بازارهای استان دیده میشود.
ابراهیم باقری فروشنده آجیل و خشکبار که سال های زیادی است مغازه ای در خیابان عسگریه دارد، در گفت و گو با خبرنگار بازار، ضمن بیان اینکه خرید مردم امسال نسبت به سال قبل تفاوت بسیاری دارد، می‌گوید: سال‌های قبل مردم کیلویی آجیل می خریدند اما امسال به شکل جدی این مساله تفاوت کرده و بسیاری از مردم فقط برای داشتن آجیل ۵۰۰ تا ۷۰۰ گرم آجیل می خرند.
باقری: وجود سیاست های نادرست اقتصادی را یکی از عوامل وضعیت کنونیاست؛ قطعاً از این عامل مهم‌تر، مافیای پشت پرده است؛ دلالانی هم هستند که از این بازار سودهای هنگفت می برند
این فروشنده وجود سیاست های نادرست اقتصادی را یکی از عوامل وضعیت کنونی می داند و می گوید: قطعاً از این عامل مهم‌تر، مافیای پشت پرده است؛ دلالانی هم هستند که از این بازار سودهای هنگفت می برند.
اما گرانی‌ها فقط مختص به بازار آجیل نیست؛ فروشندگان اصفهانی این روزها می گویند همه چیز گران شده حالا چه پوشاک باشد یا خوراکی آنچه در بازارها جولان می دهد گرانی است که باعث شده خریداران کمتر و کمتر شوند.
شاهد این ماجرا هم اقلام اساسی تولیدی شیرینی است که به هر حال یکی از ملزومات شب عید محسوب می شود و شامل شکر، روغن و آرد، است که قیمت آن نسبت به سال قبل سه برابر شده و در نتیجه شیرینی طبیعتاً نسبت به سال قبل گران تر شده است و به همان نسبت هم متاسفانه مشتری خود را از دست داده است.
یکی از مغازه داران در خیابان نظر که پوشاک می‌فروشد معتقد است: در آستانه سال جدید، مردم ترجیح می‌دهند ابتدا لوازم اساسی زندگی خود را تامین کنند و پس از آن به سراغ دیگر کالاها همانند پوشاک، آجیل و شیرینی شب عید بروند که همین موضوع باعث عدم رونق در کسب و کارها شده است.
حالا با وجود اینکه روزشمار نشان می‌دهد که تنها چند روز به عید مانده اما شروع سال جدید برای مردم متفاوت تر از قبل است و امسال هم بخشی از سفره‌ها یشان به واسطه تورم چیده شده و به اعتقاد کاسبان، بازار، به دست دست فروش ها افتاده است.
آنها معتقدند که قیمت کمتر اجناس دستفروش ها این مساله را رقم زده و باعث شده که فروشنده‌ها با وجود اینکه مالیات می‌دهند اما فروش کمتری داشته باشند چون مردم به دنبال ارزانی هستند.
محسن از جمله فروشنده‌هایی است که از این وضع چندان راضی نیست، به گفته این فروشنده، درحال حاضر گرانی به جان تمام بازارها افتاده و توان خرید را از مردم عادی گرفته است. بازارها در رکود هستند و مسئولان نیز واکنشی به این موضوع ندارند که خود جای تعجب دارد.
این روزها گرانی‌ها باعث شده که مردم و فروشندگان زیان کنند که به‌نوعی بازی دوسر باخت است. از طرفی مردم توان خرید ندارند و از سویی فروشندگانی که با امید به رونق بازار شب عید اجناس خود را خریداری کرده بودند اکنون با مشکل پرداخت پول اجناس و اجاره‌های مغازه روبه‌رو هستند.
محمد، فروشنده گل در بازار گل و گیاه همدانیان است که به بازار می‌گوید: بیشترین عامل تاثیرگذار روی قیمت گل و گیاه، سرما یا گرمای هواست که باعث نابودی گل و گیاه می شود و در بازه زمانی ممکن است قیمت گل تا ۲۰۰ درصد هم افزایش پیدا کند.
وی می افزاید: در حال حاضر قیمت گل برای تک فروشی حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش داشته اما در اعیاد خاص این افزایش قیمت حتی به بیش از ۱۰۰ درصد می‌رسد. تعداد مشتری‌های ما کاهش نداشته است؛ زیرا گل یک محصول مناسبتی است و مردم در هر شرایطی گل خریداری می کنند و اکنون نیز نزدیک سال نو است و در چند روز باقی‌مانده فروش بیشتر می شود.
بازارهای خلوت مولود گرانی
با تمام اینها به طور کلی گرانی‌ها باعث شده که بازارها تا حدود زیادی خلوت شوند و به نوعی مشتری کمتری در بازارها وجود داشته باشد، در اصل قدرت خرید مردم تا حدود زیادی کاهش یافته و مردم توان خرید ندارند.
مینا یکی از افرادی است که این روزها نسبت به گرانی‌ها در بازار دل خوشی ندارد و گلایه مند است.
او می‌گوید: شب عید امسال برای ما بسیار سخت است و بیش از گذشته شرایط سخت اقتصادی را تجربه می‌کنیم. تحریم و گرانی و امثال این موارد که می‌گویند باعث شده قیمت‌ها چند برابر شود و نتوان به راحتی تمام اقلام مورد نیاز را خرید.
وی می افزاید: در حال حاضر نیازهای اصلی تنها به خوراک ختم میشود و با شرایط مالی این روزها، نمی‌توان به فکر پوشاک و آجیل و شیرینی شب عید بود. من یک کارمند ساده هستم که با عیدی خود نمی دانم با این قیمت های میلیونی چکار کنم و به کدام اولویت فکر کنم. در این شرایط باید برای شب عید، آجیل و لباس خرید یا با همان عیدی ناچیز، گوشت و کالاهای اساسی‌مان را تامین کنیم؟ من مانده‌ام با این گرانی؛ مردم قرار است چطور عید را بگذرانند.
با این تفاسیر گویی عید امسال نیز قرار است شانه به شانه گرانی بگذرد؛ شهروندانی هم که شهر را شلوغ کرده اند اکثرشان ترجیح می دهند به جای خرید مغازه ها را تماشا کنند و به این شکل به دل بازارها بزنند بدون اینکه چیزی در چنته داشته باشند.
- نویسنده: تحلیل بازار
