تاریخچه قانون آیین دادرسی مدنی ایران
تاریخچه قانون آیین دادرسی مدنی ایران
تا قبل از استقرار حکومت مشروطه در ایران، چون سازمان قضائی منظمی در کشور نبود و تشکیلات قضائی منحصر به وجود «دیوان‌خانه عدلیه» در تهران بود.

 لذا این مرجع منحصر قضائی هم تابع آیین دادرسی مشخصی و معلومی نبوده است و در استانها و شهرستانها و روستاها هم حکام ایالات و ولایات و کدخداها علی قدر مراتبهم به اختلافات مردم رسیدگی می‌کردند و هرکدام به سلیقه شخصی خود حکم میراندند و تابع تشریفات آئین بخصوص برای دادرسی و حل‌وفصل دعاوی مردم نبودند! حکام شرع هم در دعاوی خاص که به آنها ارجاع می‌شد بر طبق احکام شرع عمل می‌کردند و مقید به رعایت ترتیبات بخصوص برای دادرسی نبودند.

در سال ۱۳۲۵ قمری که حکومت مشروطه برقرار شد برای اولین بار محاکمی با نامهای «محکمه ملکی و نقدی» و «محکمه جزاء» و «محکمه استیناف» برای رسیدگی به اعتراض و تجدیدنظرخواهی از احکام صادره از دادگاههای بدوی فوق‌الذکر، تشکیل شد و دیوان کشور هم بانام «دیوان تمیز» تأسیس گردید. رسیدگی در دادگاهها هنوز تابع مقررات خاصی نبوده است و گاهی اوقات وزارت دادگستری راجع به تشریفات لازم الرعایه در محاکمات دستورالعملهای ارشادی صادر می‌گردد و همین دستورالعملها سرآغاز و مقدمه کار تدوین مقررات قانون آئین دادرسی مدنی در ایران گردید. آیین دادرسی مدنی، مجموعه اصول و مقرراتی است كه در مقام رسیدگی به امورحسبی و تمامی دعاوی مدنی و بازرگانی در دادگاههای عمومی، انقلاب، تجدیدنظر، دیوان عالی كشور و سایر مراجعی كه به موجب قانون موظف به رعایت آن می باشند بكار می رود. شاید بتوان ساده تر گفت که در این آیین نامه شرح وظایفی از وظایف دادگاه نوشته شده است.به بیان دیگر موضوع رسیدگی به پرونده ها و نحوه رسیدگی به اموری مانند خسارت، وجوه معوق، الزام به پایان کار، اخطاریه ها، فرایند احضار، رسیدگی به صحت و سلامت سند، نیابت قضائی، هزینه دادرسی و اعصار، اظهار نامه و غیره … در این آیین نامه دیده شده و قضات ملزم به اجرای آن هستند که سیر تاریخی آن به شرح ذیل و با رعایت اختصار نقل می‌شود:

نخستین قانون آیین دادرسی مدنی در سال ۱۳۱۸ تصویب شد

با ورود اسلام به ایران و تاسیس محاكم شرعی نظام عادلانه دادرسی مستقر شد. و در دوران مشروطه، با پیش بینی تفكیک یک قوا و استقرار مجالس قانونگذاری، قوانین قضایی و دادرسی در تعیین نظام قضایی صلاحیت های دادگاهها، محوریت یافت. البته ناگفته نماند که از سال ۱۳۰۷ تا ۱۳۰۹ هجری شمسی قوانین متعددی اما جزئی تصویب شد تا اینکه در سال ۱۳۱۵ قانون تشكیلات عدلیه و استخدام قضات با اعمال اصلاحاتی به تصویب مجلس رسید. شاید بتوان گفت که اولین قانونی كه تحت عنوان قانون آیین دادرسی مدنی تنظیم و تصویب شد در سال ۱۳۱۶ هجری بود که در نهایت در ۲۵ شهریور ۱۳۱۸ به تصویب نهایی مجلس رسید.

کتاب سریع خوان آیین دادرسی مدنی دکتر سید سجاد سیدجعفری

تصویب آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی در سال ۱۳۷۹

بعد از تصویب لایحه قانونی اصلاح پاره ای از قوانین دادگستری در سال ۱۳۵۶ آخرین تحول عمده قانونگذاری در رابطه با آیین دادرسی مدنی در سال ۱۳۷۹ رخ داد که در این سال قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید

در نهایت در سال ۱۴۰۲ قسمتی از این قانون، مربوط به دیوان عدالت اداری اصلاح شد و همینطور قانون جدید شوراهای حل اختلاف ابلاغ گشت.

این قوانین علاوه بر اینکه نقش کلیدی در اجرای صحیح قانون مدنی بر عهده دارند در آزمون های حقوقی نظیر آزمون وکالت نیز تاثیر بسزایی دارند؛ در آزمون وکالت آیین دادرسی مدنی با ضریب ۳، یکی از دروس بسیار تاثیر گذار و مهم محسوب می شود. برای اینکه بتوانید در آزمون وکالت به درصد قابل قبولی در آیین دادرسی مدنی دست یابید، لازم است علاوه بر تسلط بر مواد قانونی و قوانین خاص مرتبط، مباحث آن را به صورت کاربردی بشناسید.

در مقطع کارشناسی حقوق، آیین دادرسی مدنی در ۳ بخش و طی ۳ ترم دانشگاهی تدریس می شود.

سرفصل های آیین دادرسی مدنی ۱

کتاب نخست آیین دادرسی مدنی شامل ۴ بخش کلی است و مباحث هر بخش در فصل های مجزا مورد بررسی قرار می گیرند.

بخش اول – سازمان قضاوتی ایران: معرفی بخش های مختلف سازمانی و اداری و اشخاص و سمت ها و وظایف هریک در این بخش آمده است.

بخش دوم – دعوا، شرایط اقامه و انواع آن: در این بخش تعریف دعوا، انواع آن و شرایط اقامه دعوا در محاکم قضاوتی ارائه می شود.

بخش سوم – صلاحیت مراجع حقوقی و اختلاف در صلاحیت: این بخش مهم ترین بخش آیین دادرسی مدنی ۱ محسوب می شود. در این بخش انواع صلاحیت ها در مراجع حقوقی و دادگاه های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد.

سرفصل های آیین دادرسی مدنی ۲

مهم ترین مباحث آیین دادرسی مدنی که بیشترین سهم را در سوالات آزمون وکالت دارد، در آیین دادرسی مدنی ۲ قرار دارند. این بخش از آیین دادرسی مدنی در دو بخش اصلی تقسیم شده است:

بخش اول – اقامه دعوا، دادرسی و تصمیمات (اعمال) دادگاه: در این بخش کل فرآیند دادرسی، از ابتدا تا انتها بررسی می شود. مراحل دادرسی عبارتند از :اقامه دعوا، دادرسی، تصمیمات (اعمال) دادگاه.

بخش دوم – طرق شکایت از آرا: کلیه امور اعتراضی بعد از صدور رای در این بخش تشریح می شوند. (مواردی همچون واخواهی، تجدیدنظر، فرجام و …)

سرفصل های آیین دادرسی مدنی ۳

آیین دادرسی مدنی ۳ که بخش پایان این درس محسوب می شود شامل ۴ بخش مجزا به شرح زیر است:

بخش اول – دفاع یا پاسخ های خوانده

بخش دوم – طواری (امور اتفاقی) غیرمربوط به ادلّه

بخش سوم – آیین های ویژه: مانند دستور موقت، تامین خاسته، تامین دلیل و سازش

بخش چهارم – داوری

در آزمون وکالت، علاوه بر مباحث موجود در بخش های سه گانه آیین دادرسی مدنی، در سال های اخیر توجه ویژه ای به قوانین خاص موضوع آیین دادرسی مدنی شده است.

مهمترین قوانین خاص آ.د. مدنی عبارتند از:

قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب

قانون اجرای احکام مدنی

قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی

قانون شوراهای حل اختلاف

قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری

قانون اصلاح قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری (جدید مصوب ۱۴۰۲)

لایحه قانون استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب ۱۳۳۳ و قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت مصوب ۱۳۷۶

مباحث مهم آیین دادرسی مدنی در آزمون وکالت

از مباحث آیین دادرسی مدنی در آزمون وکالت به صورت کاربرد در رویه و بسیار مفهومی سوال طرح می شود. از همین رو و با توجه به ضریب نمره و اهمیت بالای این درس، تسلط بر مفاهیم و مواد قانون آیین دادرسی مدنی و قوانین خاص مرتبط با آن بسیار حائز اهمیت است.

به منظور کسب درصد بالا در این درس، توجه ویژه به تعاریف و داشتن برنامه ریزی منسجم در هنگام مطالعه این درس لازم و ضروری است. همچنین اطلاع از بودجه بندی و نحوه پراکندگی نسبی سوالات آیین دادرسی مدنی در آزمون وکالت می تواند در روند مطالعه و جمع بندی صحیح مباحث این درس بسیار تاثیرگذار باشد.

پراکندگی سوالات آیین دادرسی در آزمون وکالت

با بررسی سوالات آزمون های سنوات قبل کار آموزی وکالت کانون وکلای دادگستری (اسکودا) پراکندگی سوالات آیین دادرسی مدنی به طور تقریبی به صورت زیر می باشد:

مهمترین مبحث آیین دادرسی مدنی دادرسی نخستین است. ا توجه به آزمونهای گذشته، بیشترین درصد سوالات این درس در ارتباط با این مبحث می باشد.

بعد از دادرسی نخستین، مباحث تجدیدنظر و فرجام، اعتراض ثالث و اعاده دادرسی به یک میزان در آزمون وکال دارای اهمیت هستند.

و در آخر مباحث صلاحیت و وکالت موضوعات طرح تست می باشند.

با توجه به تغییر رویه در طراحی سوالات آزمون وکالت در چند سال اخیر، اهمیت قوانین خاص در این درس بسیار بیشتر از گذشته است و تا ۹ تست در آزمون را نیز شامل شده است.

توصیه اکید مشاوران و اساتید برجسته بر این است که با صرف زمان کافی، بهره گیری از منابع استاندارد و استفاده از منابع مناسب برای دوران جمع بندی بر تمامی مباحث دروس آزمون تسلط بالا کسب نمایید تا احتمال کسب نتیجه دلخواه و موفقیت در آزمون برای شما بیش از پیش شود. سوال مهمی که اکثر داوطلبان از اساتید خود دارند: چرا هرچه میخوانیم وقت میگذاریم و تلاش میکنیم باز آن نتیجه مطلوب را نمیگیریم؟پاسخ اصلی این سوال و چالش یک جمله است : شما مرور خوب و جمع بندی صحیح برای زمان نزدیک آزمون ندارید

کتاب سریع خوان آیین دادرسی مدنی دکتر سید سجاد سیدجعفری

کتاب سریع خوان آیین دادرسی مدنی اثر دکتر سیدسجاد سیدجعفری که اولین مجلد از سری کتاب های سریع خوان انتشارات مشاهیر دانش و بهترین گزینه برای مرور سریع نکات جامع آیین دادرسی مدنی به انضمام ادله اثبات دعوا و قوانین خاص مهم می باشد.کتاب حقوقی حاضر، حاصل سال ها تدریس نویسنده در این حوزه بوده و اگرچه کتاب حاضر مخصوص مرور سریع نکات است اما مطالب سخت و پیچیده مختلف همراه با توضیح و مثال ارائه شده تا مخاطبانی که مطالعه کافی نداشته اند نیز از آن بهره مند شوند و بتوانند نتیجه ی مطلوبی را در مدت زمان کم مطالعه کسب نمایند .گراف ها و نمودارهای منحصر بفرد این کتاب، به همراه دسته بندی های مرتب، باعث استقبال فراوان مخاطبان حقوقی شده است.از آنجایی که مرور قبل از آزمون کلیدی ترین روش کسب درصد و تراز بالا می باشد کتاب به گونه ای طراحی شده که که در مدت بسیار اندکی می توان تمامی مطالب آیین دادرسی مدنی را به طور کامل مرور کرد. کتاب حاضر با وجود حجم کم، تمامی مطالب مهم و آزمونی این حوزه را دربردارد و هرکدام را بصورت مفید و مختصر تشریح کرده است و با بیان مطالب به صورت سوال و جواب موجب تعمیق آنها در ذهن خواننده می شود. انتشار چاپ های متعدد از این کتاب در مدت زمان کوتاهی پس از عرضه، نشان از کابردی و منحصر بفرد بودن این اثر است. در این کتاب پس از تعریف و بررسی کلیات این حوزه و صلاحیت ها به ترتیب به مباحث وکالت در دعاوی، دادرسی نخستین، ابلاغ، ایرادات و موانع رسیدگی، تامین خواسته و دستور موقت، دعاوی طاری، تامین دلیل و اظهارنامه، دعاوی تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت، سازش و درخواست آن، ادله اثبات دعوی، نیابت قضایی، صدور،انشا و ابلاغ رای، کلیات اعتراض به آرا، واخواهی، تجدیدنظرخواهی، فرجام خواهی، اعتراض ثالث، اعاده دادرسی، مواعد، داوری، هزینه دادرسی و اعسار، مطالبه خسارت و اجبار به انجام تعهد پرداخته شده است. در پایان خاطرنشان می سازد با توجه به ترازساز بودن درس آیین دادرسی مدنی، مطالعه ی این اثر برای کلیه ی داوطلبان آزمون وکالت، بویژه در هفته های پایانی قبل از آزمون به شدت پیشنهاد می گردد.

ویژگی های عمده کتاب سریع خوان آیین دادرسی مدنی

مرور جامع نکات آزمونی آیین دادرسی مدنی به انضمام ادله اثبات و قوانین خاص مهم

ارائه نکات به صورت مقایسه ای و دسته بندی های تطبیقی به جهت درک کردن بجای حفظ کردن

تطبیق با قوانین خاص مهم و مرتبط

ارائه نکات آراء وحدت رویه جدید الصدور

لحاظ اصلاحات جدید قانون دیوان عدالت اداری

از ویژگی های دیگر کتاب، توجه به جدیدترین آراء وحدت رویه و نیز قانون جدید شوراهای حل اختلاف می‌باشد.

✅ آیا این خبر اقتصادی برای شما مفید بود؟ امتیاز خود را ثبت کنید.
[کل: 2 میانگین: 5]