کارشناسان بر این باورند یکی از علت‌های مخفی ریزش بورس در سال ۱۳۹۹ بازار ثانویه غیرپویایی است که می‌تواند بازار اولیه مناسبی را بسازد و نبود آن در شرایط کنونی، زنگ خطری برای سازمان بورس باشد.
به گزارش خبرنگار اقتصاد آنلاین، عرضه اولیه یکی از پرکاربردترین واژگانی است که در بازار سرمایه استفاده می‌شود. خرید عرضه اولیه سهام شرکت‌ها از جذاب‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری است که مورد استقبال زیادی قرار می‌گیرد. دلیل این استقبال سهامداران، بازدهی جذاب و سودآور بودن خرید عرضه اولیه است که سرمایه‌گذاران را جذب می‌کند؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت ارزش‌گذاری و زمان انتشار عرضه‌های اولیه، می‌تواند این جذابیت را تحت الشاع قرار داده و یا حتی بازدهی منفی داشته باشد.
مروری بر تمام عرضه‌های اولیه بازار سرمایه از سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که عرضه‌ها بخش عمده ای از نقدینگی را از سطح بازار جمع کرده است و فقدان آن نقدینگی را از بورس به سمت بازارهای موازی سرازیر می کند. در واقع در سال ۱۳۹۸ مجموعا ۲۵ نماد وارد بازار سرمایه شدند که تقریبا نیاز به ۵ همت نقدینگی داشتند. در این بین بیشترین حجم نقدینگی را نوری و شگویا به خود اختصاص دادند که قریب به ۲ همت از بازار سرمایه تامین مالی کردند.
سال ۱۳۹۹ اما عرضه‌های اولیه ۲۸ همت نقدینگی را به خود اختصاص دادند. علیرغم اینکه تعداد نمادها تقریبا با سال گذشته یکسان بود، اما عرضه شرکت‌هایی نظیر شستا، آریاساسول و صبافولاد سبب شدند تا چنین عددی از سطح بازار جمع آوری شود. لازم به ذکر است که ۳ شرکت مذکور تا قبل از خرداد ۱۳۹۹ روانه بازار سرمایه شدند؛ این درحالی است که ارزش بازار تا آن موقع ۴۵ هزار همت بود. با کنار هم قرار دادن حجم IPOهای دو سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ پی میبریم، سازمان بورس آن زمان که اقبال به بازار زیاد بوده و می‌توانست بیشترین عرضه‌ها را جهت عمق بخشی به بازار ثانویه و هدایت نقدینگی انجام دهد، این کار را به تعویق انداخت تا شاهد عرضه‌های به مراتب پایین‌تری در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ باشیم.
با آشفتگی بازار در مرداد ۱۳۹۹ و از بین رفتن اندک امید سهامداران در شهریور همان سال، ۳ ماه ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه را شاهد نبودیم و بعد از آن نیز، عرضه‌های اولیه تا مدت‌ها بازدهی منفی را برای سهامداران خود به ارمغان آوردند.
در سال ۱۴۰۰ نیز با توجه به وضعیت بی‌ثبات بازار سرمایه در مجموع ۱۷ عرضه اولیه در بازار انجام شد؛ که از این تعداد ۱۵ نماد در نیمه اول سال و در نیمه دوم به علت نابسامان بودن شرایط بورس تنها ۲ نماد عرضه شد. لازم به ذکر است کل نقدینگی مورد نیاز عرضه های اولیه در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۸ همت بود.
این روند در سال ۱۴۰۱ اما برعکس شد. یعنی از آبان ۱۴۰۱ اقبال به بازار قوت گرفت و شاهد ورود شرکت‌های بزرگ به بازار سرمایه بودیم. از ۶ همتی که عرضه‌های اولیه در سال ۱۴۰۱ به خود اختصاص دادند، ۴ همت آن مربوط به ۲ ماهه پایانی سال بوده‌است. گزاره‌ای که به خوبی نشان می‌دهد بازار ثانویه پویا، محرک بازار اولیه بوده و در مقایسه با سال ۱۳۹۹، اعتبار آن بیش از پیش قوت می‌گیرد.
حتی با مرور عرضه‌های اولیه در سال ۱۴۰۲ پی میبریم که تا مرداد ماه، ۳.۶ همت نقدینگی مورد نیاز عرضه اولیه‌ها بود. مرداد ماهی که رسوایی اردیبهشت ماه را به واسطه انتشار نامه عیان کرد و اعتماد سهامداران لکه دار شد. همین اختلال ایجاد شده در بازار ثانویه سبب شد که در ۷ ماهه باقی مانده تا پایان سال، شاهد جذب نقدینگی ۱.۸ همتی توسط IPOها باشیم.
- نویسنده: اقتصاد آنلاین
