ترکیه امسال به عنوان بزرگترین تولیدکننده برق اروپا با استفاده از زغال سنگ، سبقت می‌گیرد. این امر به دلیل تورم بالا است که باعث شده تولیدکنندگان برق در ترکیه خرید گاز طبیعی گران قیمت را کاهش داده و به جای آن از سوخت ارزانتری مانند زغال سنگ استفاده کنند. این تصمیم به منظور کاهش هزینه‌های تولید برق و حفظ رقابت‌پذیری صنعت برق در ترکیه اتخاذ شده است.
ترکیه توانست با سوزاندن زغال سنگ حدود ۱۱۷.۶ تراوات ساعت برق تولید کند و در نتیجه، حدود ۱۱۸ میلیون تن دی‌اکسید کربن و گازهای مرتبط با آن را در سال ۲۰۲۳ به جوانب کاهش آلودگی هوا و تغییرات آب و هوا منتشر کرده است.
این اطلاعات نشان می‌دهد که ترکیه همچنان به طور گسترده از سوخت‌های فسیلی مانند زغال سنگ برای تولید برق استفاده می‌کند. این موضوع می‌تواند تأثیر منفی بر محیط زیست و تغییرات آب و هوا داشته باشد، زیرا دی‌اکسید کربن یک گاز گلخانه‌ای است که به گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوا مشترک است.
این میزان تولید با ۱۱۷.۹ تراوات ساعت تولید برق آلمان که رکوردار تولید برق زغال سوز در اروپاست، قابل مقایسه بوده و فراتر از ۹۷ تراوات ساعت برق تولید شده در لهستان است که وابسته‌ترین سیستم برق اروپا به زغال‌سنگ را دارد.
سه تولیدکننده بزرگ برق با استفاده از زغال‌سنگ در اروپا
هر دو کشور آلمان و لهستان، کاهش سالانه چشمگیر تولید برق با مصرف زغال‌سنگ در سال ۲۰۲۳ را داشتند و متعهد شدند مصرف زغال‌سنگ را به میزان بیشتری کاهش داده و به موازات آن، استفاده از انرژی تجدیدپذیر برای تولید برق را به سرعت افزایش دهند.
در مقابل، سال ۲۰۲۳ دومین سالی بود که تولید برق زغال سوز در ترکیه افزایش پیدا کرد. در شرایطی که ترکیه با یکی از بالاترین نرخ‌های تورم در جهان دست و پنجه نرم می‌کند، تولیدکنندگان برق این کشور همچنان به استفاده از زغال‌سنگ برای تولید برق علاقه نشان می‌دهند.
نرخ تورم سالانه ترکیه در سال ۲۰۲۳، به ۶۴.۷۷ درصد رسید که یکی از بالاترین نرخ‌های تورم در جهان بود و در فضای نرخ بهره پایین و افزایش شدید قیمت‌ها در بخش‌های متعدد اقتصاد این کشور در نیمه دوم سال میلادی گذشته، روی داد.
بانک مرکزی ترکیه برای مهار تورم، سیاست افزایش نرخ بهره از پایین ۹ درصد به بیش از ۴۲ درصد در نیمه دوم سال را در دستور قرار داد. افزایش نرخ بهره، روند افزایش قیمت را آهسته کرد اما اقتصاددانان انتظار دارند سیکل افزایش نرخ تا اواسط سال ۲۰۲۴ و پیش از این که شاخص تورم کاهشی شود، ادامه پیدا کند.
ارزش لیر ترکیه در بازارهای مبادله ارزی، به شدت کاهش پیدا کرده و طبق اطلاعات شرکت مالی LSEG، نرخ مبادله لیر در برابر دلار آمریکا، از ژوئن، حدود ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
تورم و تولید برق
برای تولیدکنندگان برق که برای تولید برق، به شدت به واردات سوخت وابسته است، افزایش سریع نرخ بهره و ضعیف شدن ارزش لیر، در کاهش قدرت خرید گاز طبیعی و به خصوص گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) گران قیمت، منعکس شده است.
طبق آمار شرکت تحقیقاتی کپلر، آمار وارادات ال‌ان‌جی ترکیه در سال ۲۰۲۳ از سطح سال ۲۰۲۲، به میزان ۸.۲ درصد کاهش پیدا کرده و به پایین‌ترین میزان از سال ۲۰۱۹ رسیده است. در نتیجه واردات پایین‌تر گاز، تولیدکنندگان برق ناچار شده‌اند تولید برق گازسوز را به همان اندازه کاهش داده و به ۶۶ تراوات ساعت برسانند.
بنا بر آمار اندیشکده امبر، برای جبران کاهش استفاده از گاز، شرکت‌های نیرو، تولید برق با استفاده از زغال‌سنگ را بر مبنای سالانه ۳.۵ درصد افزایش دادند و به رکورد جدیدی رساندند و همزمان، سهم زغال‌سنگ از سبد تولید ملی برق، از ۳۵.۴ درصد در سال ۲۰۲۲، به ۳۷ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافت.
آمار کپلر نشان داد مجموع واردات زغال‌سنگ به ترکیه، تقریبا ثابت بود و به حدود ۳۹.۳ میلیون تن رسید اما در منابع خرید، تغییرات فاحشی دیده شد. میزان خرید ترکیه از روسیه که برای قیمت تخفیف‌دار صادرات انرژی خود پس از جنگ اوکراین معروف شده است، به ۲۲.۸ میلیون تن رسید که ۲۵ درصد افزایش سالانه داشت. روسیه همچنین سهم ۵۸ درصدی از صادرات زغال‌سنگ ترکیه داشت که در مقایسه با ۴۶ درصد در سال ۲۰۲۲ و کمتر از ۲۰ درصد در سال ۲۰۱۸، افزایش داشت.
به موازات واردات میزان بیشتری زغال‌سنگ از روسیه، خرید ترکیه از کلمبیا، آفریقای جنوبی، استرالیا و آمریکای شمالی در سال ۲۰۲۳ کاهش یافت و با وجود ثابت ماندن حجم واردات زغال سنگ، به صرفه جویی ارزی قابل توجه برای واردکنندگان منتهی شد.
از آنجا که شرکت‌های نیرو همچنان از افزایش هزینه‌ها تحت فشار قرار دارند، با وجود رشد مداوم سهم منابع تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی، زغال‌سنگ روسیه احتمالا رکن مهمی در تولید برق ترکیه در سال ۲۰۲۴، خواهد ماند.
بر اساس گزارش رویترز، و اگر تولید برق زغال سوز در آلمان ثابت بماند، ترکیه احتمالا به عنوان بزرگترین تولیدکننده برق زغال سوز اروپا در سال میلادی جاری ظاهر می‌شود و توجه جدیدی را به جنوب اروپا به عنوان مرز کلیدی در تداوم اقدامات گذار انرژی معطوف می‌کند.
منبع:
برنا
- نویسنده: گسترش نیوز
