وقتی ایلان ماسک استارتاپ هوش مصنوعی خود، xAI، را راه‌اندازی کرد، یکی از مزیت‌های کلیدی آن نسبت به رقبا را دسترسی به گنجینه عظیمی از داده‌های پلتفرم تازه خریداری‌شده‌اش، توییتر، معرفی کرد. با اعمال هزینه‌های جدید API روی شبکه‌ای که به‌سرعت به نام X تغییر نام داد، ماسک دسترسی سایر شرکت‌های هوش مصنوعی را محدود کرد و انحصار دسترسی به این داده‌ها را برای مدل‌های خود حفظ کرد. او همچنین از میلیون‌ها کاربر X برای آزمایش نتایج استفاده کرده است.
ماسک از این کانال توزیع از زمان عرضه اولین نسخه مدل زبان بزرگ Grok توسط xAI بهره‌برداری کرده است. او قابلیت‌هایی مانند خلاصه‌های داستان‌های پربازدید و سوالات تولیدشده توسط هوش مصنوعی در پست‌ها را اضافه کرده و چت‌بات Grok را (در ابتدا) به‌صورت انحصاری در اختیار کاربران X قرار داده است. اکنون موجی از قابلیت‌های جدید هوش مصنوعی در راه است. طبق یافته‌های نیما اوجی، مهندس معکوس، پلتفرم در حال توسعه قابلیت‌های تقویت‌شده‌ای با هوش مصنوعی است، از جمله ویژگی‌ای که به Grok اجازه می‌دهد توییت‌های کاربران را ویرایش کند. همچنین به نظر می‌رسد که این چت‌بات قابلیت پرسش‌های مبتنی بر موقعیت جغرافیایی را اضافه خواهد کرد و به کاربران اجازه می‌دهد درباره مکان‌های نزدیک، مانند فروشگاه‌ها، سوال بپرسند.
سلطه xAI بر پلتفرمی که پیش‌تر توییتر نام داشت، آن‌قدر آشکار است که حتی برندینگ آن به برجسته‌ترین بخش‌های X نیز نفوذ کرده است. نام “xAI Grok” اکنون در ابزار اصلی اپلیکیشن جایگاه برجسته‌ای دارد که نمادی چشمگیر از تسلط جاه‌طلبی‌های هوش مصنوعی ماسک بر این شبکه اجتماعی است. یکی از کارمندان xAI با انتشار تصویری از تایم‌لاین X که با لوگوی xAI پر شده بود، به شوخی به گسترش حضور شرکتشان اشاره کرد.
xAI و X شاید نزدیک‌ترین و پیچیده‌ترین رابطه را در میان تمام شرکت‌های ماسک داشته باشند. روی کاغذ، تمام کارکنان xAI کارمندان X نیز هستند (اما برعکس این موضوع صادق نیست). علاوه بر دسترسی به کدهای پلتفرم، آنها لپ‌تاپ‌های شرکت X را دارند و در نرم‌افزار منابع انسانی Workday به‌عنوان کارکنان X ثبت شده‌اند. پس از آن‌که X دفتر مرکزی خود در سانفرانسیسکو را در سپتامبر تخلیه کرد، کارکنان به دفتر مرکزی xAI در پارک تحقیقاتی استنفورد در پالو آلتو منتقل شدند. X برای xAI یک مسیر فوری به میلیون‌ها کاربر فراهم می‌کند — رویکردی به‌مراتب کارآمدتر از ساختن مخاطبان Grok از صفر. با استفاده از کلاستر جدید Colossus شامل ۱۰۰,۰۰۰ واحد GPU، پیاده‌سازی قابلیت‌های هوش مصنوعی در X از نظر فنی نیز عملی‌تر شده است.
ماسک سابقه ایجاد شرکت‌های به‌هم‌پیوسته و وابسته را دارد. برای مثال، تسلا و اسپیس‌اکس مهارت‌های مهندسی خود را به اشتراک می‌گذارند. پس از خرید توییتر، تیم‌های تسلا و بورینگ کمپانی اغلب در دفاتر توییتر حضور داشتند. طرفداران ماسک این کار را یک مزیت استراتژیک می‌دانند. منتقدان اما معتقدند که این روابط پیچیده می‌تواند منجر به تضاد منافع، ابهام در مسئولیت‌پذیری، و آسیب‌پذیری مشترک بین شرکت‌ها شود.
رابطه میان X و xAI پیچیده است و سطوح متفاوتی از همکاری میان تیم‌های آنها وجود دارد. به گفته منابع The Verge، ماسک جلسات جداگانه‌ای با مهندسان هر دو شرکت برگزار می‌کند، اما میزان همکاری روزمره بین این دو شرکت مشخص نیست. به مدت شش ماه، xAI نیکیتا بیر، مدیر محصول سابق متا و دیسکورد، را برای هدایت پیاده‌سازی هوش مصنوعی در X به کار گرفت. بیر به‌طور خاص با xAI کار می‌کرد و به‌ندرت با تیم X در ارتباط بود. (پیش از عرضه Grok، X به ایجاد یک تیم هوش مصنوعی مولد تحت مدیریت پسرعموی ماسک، جیمز، فکر کرده بود). برخی از استعدادها میان این دو شرکت جابجا می‌شوند — در سپتامبر، xAI دو مهندس از X جذب کرد.
سرمایه‌ای که برای xAI جذب می‌شود، جدا از سرمایه‌ای است که برای X تأمین می‌شود؛ این ساختار تفاوت ارزشی آشکار میان آنها را نشان می‌دهد. رشد xAI بسیار سریع بوده و طبق گزارش‌ها به ارزشی ۵۰ میلیارد دلاری دست یافته است، که در عرض چند ماه دو برابر شده است. در مقابل، X برای حفظ ارزش خود تلاش کرده است. آخرین تخصیص سهام کارمندان در اکتبر ۲۰۲۳ شرکت را با ارزش ۱۹ میلیارد دلار ارزیابی کرد، یعنی کمتر از نصف قیمت ۴۴ میلیارد دلاری خریداری‌شده توسط ماسک. کارمندان X که سهام محدود (RSU) با قیمت ۴۵ دلار به ازای هر سهم دریافت کرده بودند، بیش از یک سال منتظر تخصیص جدید سهام هستند، در حالی که ارزش شرکت خواهرشان، xAI، به‌سرعت افزایش یافته است.
در حالی که xAI به‌طور قابل‌توجهی از ارتباطش با X سود می‌برد، مشخص نیست که کاربران X نیز از xAI منفعتی برده باشند. مدت زیادی از راه‌اندازی قابلیت Stories مبتنی بر Grok نگذشته بود که شروع به تولید اطلاعات غلط کرد: تیترهایی تولید کرد که ادعا می‌کردند معاون رئیس‌جمهور کامالا هریس پس از تلاش برای ترور دونالد ترامپ مورد اصابت گلوله قرار گرفته است؛ پست‌های طنزآمیز درباره شهردار نیویورک، اریک آدامز، را اشتباه فهمید و گفت که او ۵۰,۰۰۰ افسر پلیس به یک زمین‌لرزه اعزام کرده است.» (البته، Grok تنها سرویس هوش مصنوعی نیست که با چنین مشکلاتی مواجه است.)
با وجود درهم‌تنیدگی غیرمعمول این دو شرکت، احتمال کمی وجود دارد که آنها در آینده نزدیک کاملاً ادغام شوند. ایدئولوژی پشت xAI همان خوش‌بینی جاه‌طلبانه‌ای است که در دنیای فناوری عمیقاً ریشه دارد: سوپرهوش مصنوعی متن‌باز، رشد شهابی، و سلطه‌ای در حد SpaceX در حوزه هوش مصنوعی (یا حداقل این چیزی است که ماسک چند ماه پیش در یک مهمانی جذب نیرو برای xAI مطرح کرد). این دقیقاً همان نوع جاه‌طلبی جسورانه‌ای است که توجه استعدادهای برتر و سرمایه‌گذاران بزرگ سیلیکون ولی را به خود جلب می‌کند.
در همین حال، در X، برخی از کارمندان شوخی می‌کنند که دیگر فرزند محبوب ماسک نیستند. این امر در محصول نیز مشهود است. رؤیای او برای تبدیل X به یک «اپلیکیشن همه‌چیز» به تحقق نپیوسته است، برنامه‌ها برای راه‌اندازی قابلیت‌های پرداخت متوقف شده‌اند، تبلیغ‌کنندگان به‌دلیل جنجال‌های ماسک به فرار ادامه می‌دهند، و رقبایی مانند Bluesky و Threads تهدیدی برای تسلط X شده‌اند. این جداسازی به جاه‌طلبانه‌ترین پروژه جدید سیلیکون ولی اجازه می‌دهد از واقعیت پرآشوب اداره یک شبکه اجتماعی دور بماند.
پلتفرمی که ماسک ادعا می‌کرد برای حفاظت از آزادی بیان خریده است، اکنون به نظر می‌رسد هدفی کاملاً متفاوت را دنبال می‌کند: یک میدان آزمایش خصوصی برای جاه‌طلبی‌های هوش مصنوعی او. این ساختار نامتعارف است. اما به نظر می‌رسد که کاملاً با شخصیت ماسک سازگار است.
- نویسنده: استارتاپ ۳۶۰
