بلومبرگ در گزارشی عنوان کرده دولت چین در حال بررسی فروش بخش آمریکای تیک‌تاک به ایلان ماسک به عنوان یک گزینه محتمل است. به گفته افراد آگاه استراتژی بایت دنس (شرکت مادر تیک‌تاک) نبرد حقوقی برای جلوگیری از ممنوعیت فعالیت تیک‌تاک در خاک آمریکاست.
به گفته‌ی افرادی آشنا با این موضوع، مقامات چینی در حال ارزیابی گزینه‌ای احتمالی هستند که بر اساس آن، اگر شرکت تیک‌تاک نتواند از ممنوعیت بحث‌برانگیز این اپلیکیشن ویدیویی کوتاه جلوگیری کند، ایلان ماسک، عملیات این شرکت در آمریکا را خریداری کند.
به گفته‌ی این افراد، مقامات پکن ترجیح می‌دهند که تیک‌تاک همچنان تحت مالکیت شرکت مادر، بایت‌دنس لیمیتد، باقی بماند و این شرکت در حال حاضر با ارائه درخواست تجدیدنظر به دیوان عالی آمریکا، با ممنوعیت قریب‌الوقوع مخالفت می‌کند. اما قضات در جریان بحث‌های ۱۰ ژانویه (۲۰ دی) علامت دادند که احتمالاً این قانون را تایید خواهند کرد. به گفته‌ی این افراد که خواستند نامشان فاش نشود، مقامات ارشد چینی از قبل به عنوان بخشی از بحث گسترده در مورد چگونگی کار با دولت دونالد ترامپ، بحث در مورد برنامه‌های احتمالی برای تیک‌تاک را آغاز کرده بودند که یکی از آنها شامل ماسک است.
به گفته‌ی این افراد، یک معامله‌ی بالقوه و پرمخاطب با یکی از نزدیکترین متحدان ترامپ برای دولت چین که انتظار می‌رود در مورد فروش نهایی تیک‌تاک نظر بدهد، جذابیت‌هایی دارد. ماسک بیش از ۲۵۰ میلیون دلار از کارزار انتخاب مجدد ترامپ حمایت کرده و برای ایفای نقش برجسته در بهبود کارایی دولت پس از روی کار آمدن جمهوری‌خواهان، انتخاب شده است.
به گفته‌ی این افراد، بر اساس یکی از سناریوهایی که دولت چین در مورد آن بحث کرده است، «ایکس» متعلق به ماسک – توییتر سابق – کنترل تیک‌تاک آمریکا را در دست می‌گیرد و این دو کسب‌وکار را با هم اداره می‌کند. تیک‌تاک با بیش از ۱۷۰ میلیون کاربر در آمریکا، می‌تواند تلاش‌های ایکس را برای جذب تبلیغ‌کنندگان تقویت کند. ماسک همچنین یک شرکت جداگانه هوش مصنوعی به نام xAI تاسیس کرده است که می‌تواند از حجم عظیمی از داده‌های تولید شده توسط تیک‌تاک بهره‌مند شود.
به گفته‌ی این افراد، مقامات چینی هنوز به هیچ اجماع قطعی در مورد چگونگی پیشبرد کار نرسیده‌اند و رایزنی‌های آنها هنوز مقدماتی است. مشخص نیست که بایت‌دنس تا چه حد از مذاکرات دولت چین اطلاع دارد یا اینکه آیا تیک‌تاک و ماسک در این موضوع دخیل بوده‌اند یا خیر. همچنین مشخص نیست که آیا ماسک، تیک‌تاک و بایت‌دنس در مورد شرایط هرگونه معامله احتمالی مذاکره کرده‌اند یا نه.
ماسک و نمایندگانش به درخواست برای اظهار نظر پاسخی ندادند. ماسک در ماه آوریل (فروردین) در پستی اعلام کرد که به نظرش تیک‌تاک باید در آمریکا در دسترس بماند. او در ایکس نوشت: «به نظر من، تیک‌تاک نباید در ایالات متحده ممنوع شود، حتی اگر چنین ممنوعیتی ممکن است به پلتفرم ایکس سود برساند. انجام این کار مغایر با آزادی بیان است. این چیزی نیست که آمریکا از آن دفاع می‌کند.»
نمایندگان بایت‌دنس و تیک‌تاک به پیام‌های درخواست برای اظهار نظر پاسخی ندادند. سازمان فضای مجازی چین و وزارت بازرگانی چین، سازمان‌های دولتی که می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مربوط به آینده تیک‌تاک دخیل باشند، نیز به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخی ندادند.
به گفته‌ی این افراد، مذاکرات در پکن نشان می‌دهد که سرنوشت تیک‌تاک ممکن است دیگر منحصراً در کنترل بایت‌دنس نباشد. به گفته‌ی آنها، مقامات چینی اذعان دارند که در مذاکره با دولت ترامپ بر سر تعرفه‌ها، کنترل صادرات و سایر مسائل با چالش‌های سختی روبرو خواهند شد و مذاکرات تیک‌تاک را به عنوان یک حوزه بالقوه برای آشتی می‌بینند.
دولت چین به اصطلاح سهام طلایی در یکی از شرکت‌های وابسته به بایت‌دنس دارد که به آن نفوذ بر استراتژی و عملیات این شرکت را می‌دهد. تیک‌تاک ادعا می‌کند که این کنترل فقط بر شرکت تابعه‌ی مستقر در چین، یعنی شرکت خدمات اطلاعاتی دویین اعمال می‌شود و بر عملیات بایت‌دنس در خارج از چین تأثیری ندارد. با این حال، قوانین صادرات پکن مانع از فروش الگوریتم‌های نرم‌افزاری شرکت‌های چینی مانند الگوریتم اصلی تیک‌تاک می‌شود. از آنجایی که دولت چین باید با فروش تیک‌تاک که شامل موتور توصیه ارزشمند آن است موافقت کند، نقش مهمی در هرگونه معامله احتمالی دارد.
تحلیلگران بلومبرگ اینتلیجنس، مندیپ سینگ و دامیان ریمرتز، سال گذشته تخمین زدند که ارزش عملیات تیک‌تاک در آمریکا می‌تواند حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار باشد. این مبلغ حتی برای ثروتمندترین فرد جهان هم قابل توجه است. مشخص نیست که ماسک چگونه می‌تواند چنین معامله‌ای را انجام دهد، آیا نیاز به فروش سهام دیگر خواهد داشت یا اینکه آیا دولت آمریکا آن را تأیید خواهد کرد. او در سال ۲۰۲۲ مبلغ ۴۴ میلیارد دلار برای توییتر پرداخت کرد و هنوز در حال بازپرداخت وام‌های قابل توجهی است.
به گفته‌ی فردی آشنا با این موضوع، ماسک در بین بسیاری از کارکنان بایت‌دنس در چین از شهرت خوبی برخوردار است. او به عنوان یک کارآفرین بسیار موفق دیده می‌شود که تجربه تعامل با دولت چین را از طریق تجارت تسلا داشته است.
رهبران بایت‌دنس بارها گفته‌اند که اولویت آنها مبارزه با قانون‌گذاری آمریکا است که بر اساس آن شرکت مستقر در پکن باید به دلیل نگرانی‌های امنیتی ملی، عملیات خود در آمریکا را بفروشد یا تعطیل کند. وکلای تیک‌تاک استدلال کرده‌اند که این قانون‌گذاری، قوانین آزادی بیان تحت متمم اول قانون اساسی را نقض می‌کند.
اکثر قضات دیوان عالی نشان دادند که نگرانی‌های امنیتی بر آزادی بیان اولویت دارد، اگرچه هنوز تصمیم رسمی صادر نکرده‌اند. ترامپ، رئیس جمهور منتخب که در ۲۰ ژانویه (۳۰ دی) کار خود را آغاز می‌کند، به دنبال به تعویق انداختن ممنوعیت تیک‌تاک است که در ۱۹ ژانویه (۲۹ دی) لازم الاجرا می‌شود تا بتواند بر روی مذاکرات کار کند. او گفته است که می‌خواهد این اپلیکیشن را «نجات دهد» و گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه ممکن است در لحظات آخر اقداماتی را برای دور زدن این ممنوعیت انجام دهد.
از نظر عملی، جدا کردن کسب و کار تیک‌تاک در آمریکا بسیار پیچیده خواهد بود و سهامداران در چین و همچنین آمریکا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وکلای تیک‌تاک در برابر دیوان عالی استدلال کردند که جدا کردن بخش‌های آمریکایی این محصول “فوق‌العاده دشوار” خواهد بود.
مشخص نیست که آیا تیک‌تاک آمریکا در یک فرآیند رقابتی به فروش می‌رسد یا اینکه این فروش توسط دولت ترتیب داده می‌شود. میلیاردر فرانک مک‌کورت و کوین او’لری سرمایه‌گذار «Shark Tank» بخشی از یک پیشنهاد از طریق پروژه لیبرتی برای خرید تیک‌تاک هستند که او’لری گفته است در مورد آن با ترامپ صحبت کرده است. در گذشته، مایکروسافت نیز به دنبال خرید این کسب و کار بود و اوراکل نیز مشارکت فناوری عمیقی با این شرکت دارد.
یکی از گزینه‌های جایگزین برای تیک‌تاک این است که مشتریان فعلی خود در آمریکا را به یک اپلیکیشن مشابه – با برندسازی متفاوت – منتقل کند تا به طور بالقوه از ممنوعیت جلوگیری کند. مشخص نیست که چنین اقدامی چقدر موثر خواهد بود.
یکی از افراد نزدیک به شرکت که به دلیل حساسیت این استراتژی خواست نامش فاش نشود، پیش از جلسه دیوان عالی گفت که نبرد قانونی همچنان محور اصلی توجه مدیران ارشد است و ترجیح می‌دهند به مبارزه در آمریکا ادامه دهند تا اینکه تیک‌تاک آمریکا را بفروشند و کنترل آن را برای همیشه واگذار کنند.
ماسک به عنوان ثروتمندترین فرد جهان با کسب‌وکارهایی که در دو اقتصاد بزرگ جهان گسترده شده‌اند، در موقعیتی قرار دارد که می‌تواند بر روابط چین و آمریکا تأثیر بگذارد. تسلا که ماسک مدیر عامل آن است، در سال ۲۰۱۹ یک کارخانه گسترده در شانگهای احداث کرد و از آن زمان تاکنون این مرکز را به بزرگترین پایگاه تولید این شرکت تبدیل کرده است. این تلاش به تسلا کمک کرد تا سهم بازار خود را در چین با وجود رقابت شدید محلی گسترش دهد و روابط حسنه‌ای با مقامات دولتی ایجاد کند.
در حالی که ترامپ دولت آینده خود را با تندروهای ضد چین مانند مارکو روبیو، نامزد وزیر امور خارجه، پر می‌کند، ماسک در مورد برخی از سیاست‌های تجاری اخیر چین، از جمله تعرفه‌های دولت بایدن بر خودروهای برقی چینی، موضع‌گیری کرده است.
- نویسنده: استارتاپ ۳۶۰
