اکوایران: بررسی‌ها نشان می‌دهد طی ۴۵ سال اخیر تولید گاز از ۲۰ به ۲۲۰ میلیون تن رسیده و حدودا ۴۰ تا ۶۰ درصد آن در طی این سال‌ها به مصرف بخش نهایی رسیده است.
به گزارش اکوایران، در حال حاضر گاز طبیعی اصلی ترین حامل انرژی در کشور است و بیش از ۷۰ درصد بخش مصرفی کشور به آن وابسته است. به‌طور کلی ۸۰ درصد از سبد انرژی در بخش خانگی، ۶۱ درصد از بخش تجاری و خدمات عمومی، ۷۹ درصد از بخش صنعتی، ۱۳ درصد از بخش حمل و نقل، ۳۲ درصد از بخش کشاورزی و ۵۵ درصد از خوراک پتروشیمی وابستگی مستقیمی به گاز دارد.
همچنین نیروگاه‌های کشور نیز وابستگی بالایی به گاز طبیعی داشته و سبد تولید برق نیز به آن متکی است. به همین ترتیب بررسی تولید و مصرف آن یک ضرورت به‌نظر می‌رسد.
کاربرد گاز طبیعی در بخش انرژی و غیرانرژی
گاز طبیعی در دو بخش مصارف نهایی و بخش انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد که خود مصرف نهایی نیز به دو بخش انرژی و غیرانرژی تقسیم می شود. مصارف نهایی انرژی از گاز طبیعی شامل تامین انرژی مورد نیاز زیربخش‌های خانگی، تجاری و عمومی، صنعت، حمل و نقل، کشاورزی و سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین مصارف بخش انرژی گاز طبیعی شامل سوخت پالایشگاه‌های نفت و گاز، ایستگاه‌های تقویت فشار، سوخت توربین ها و دیزل ژنراتورهای موحود در مسیر لوله و گاز مصرفی در نیروگاه‌ها است و در واقع گاز طبیعی در این بخش مورد استفاده برای تولید انرژی است.
این درحالیست که مصرف گاز طبیعی به عنوان خوراک پتروشیمی جزو مصارف نهایی غیرانرژی تلقی می‌شود.
تاریخ ۴۵ ساله تولید و مصرف گاز طبیعی در ایران
بررسی‌ها نشان می‌دهد ایران از سال ۱۳۵۵ تا اواخر دهه ۶۰ کمتر از ۲۰ میلون تن گاز طبیعی در کشور تولید می‌کرد که در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی ایران حدود ۲۰ درصد از آن و در دهه ۶۰ حدودا تا ۴۰ درصد از گاز طبیعی تولید شده، به مصرف نهایی در کشور می‌رسید.
این درحالیست که مجددا در اواخر دهه ۶۰ علاوه بر اینکه به مرور تا انتهای دهه ۷۰ تولید گاز طبیعی ایران به ۵۰ میلیون تن رسید اما شدت مصرف نهایی نیز افزایش پیدا کرد و با یک جهش، خود را فراتر از کانال ۵۰ درصدی قرار داد. این درحالیست که حتی در سال ۱۳۷۴ نسبت مصرف نهایی گاز طبیعی به تولید آن در ایران سقف تاریخی خود را در نسبت ۶۰ درصد به ثبت رساند.
دهه ۸۰ را نیز می‌توان به عنوان یکی از موفق ترین دهه ها در زمینه تولید گاز طبیعی ایران دانست. در این سال‌ها تولید کل گاز طبیعی از حدود ۵۰ میلیون تن به حدود ۱۳۰ میلیون تن در انتهای دهه ۸۰ رسید. د راین سال‌ها نیز نسبت مصرف گاز در بخش نهایی حدود ۵۰ تا ۵۵ درصد از کل تولید بود.
دهه ۹۰ نیز به مرور زمان میزان تولید این محصول از حدود ۱۳۰ میلیون تن به ۲۲۰ میلیون تن رسید اما نسبت مصرف نهایی به کل تولیدات گاز طبیعی نیز کمی دچار کاهش شد و به محدوده ۴۵ تا ۵۰ درصد رسید.
شایان ذکر است در سند سیمای انرژی در سال ۱۴۰۰ که حدود ۲۵ سال پیش منتشر شد، اشاره شده است تا سال ۱۴۰۰ گاز طبیعی در مصرف داخل باید نقش زیادی داشته باشد و تا حدود زیادی جایگزین نفت شود. همانطور که می‌توان مشاهده کرد این رویکرد در بخش خانگی و تجاری پیشرفت خوبی داشته است، در بخش صنعت متوسط بوده و در بخش حمل و نقل هنوز راه بسیاری در پیشرو است.
- نویسنده: اکوایران
