قسمت اول برنامه آوانگارد با موضوع مناظره در خصوص بایدها و نبایدهای صنعت خودروسازی با حضور جلال رشیدی کوچی، نماینده مجلس شورای اسلامی و امیرحسین کاکائی، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت و کارشناس خودرو برگزار شد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبرگزاری دانشجو، میرحسین کاکائی، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت در رابطه با ترسیم خود از وضعیت مطلوب صنعت خودروسازی گفت: وقتی میخواهیم یک صنعت رشد کند یا حداقل پیشران اقتصاد باشد باید مسئولان مملکت یک سیاستگذاری صنعتی داشته باشند. مشخص است که وضعیت مطلوب صنعت خودرو در فضای رقابتی محقق می‌شود، البته صنعت خودرو رقابتی حتی در ژاپن هم بر مبنای تعامل جهانی تعریف می‌شود. به طور مثال الان اگر تحریمی شبیه تحریم ایران شامل کشور ژاپن شود کمتر از یک ماه تویوتا کاملا می‌خوابد و به وضعیت خودروسازی ما دچار می‌شود. حتی اگر اجازه بدهند انرژی و مواد اولیه وارد شود بعد از دو سه سال دیگر ژاپن آن خودرو رقابتی را نمی‌تواند عرضه کند.
وی افزود: معنی ندارد شما صادرات کنید فقط برای صادرات، صادرات انجام می‌شود که آورده پولی برای کشور داشته باشد نه برای اینکه پز سیاسی بدهیم. در دنیای رقابتی امروز صنعت نیازمند سیاست درست، یکپارچه و مداوم است. صنعت خودرو یک صنعت زمانبر است. تولید صنعتی در کشوری مثل ما حداقل ۵ سال طول می‌کشد که به یک جایی برسد تا مثلا ده سال دیگر بخواهد به نتیجه مطلوب برسد.
در ادامه جلال رشیدی کوچی، نماینده مجلس شورای اسلامی در رابطه با وضع مطلوب صنعت خودروسازی گفت: هدف نهایی هر صنعت در یک حاکمیت چیست؟ تمام حکومت‌ها تلاش می‌کنند از ظرفیت‌های مختلف کشورشان استفاده کنند برای کسب درآمد جهت ارائه خدمت بهتر به مردم. وضع مطلوب از نظر مردم این است که بتوانم با نگاه به جیبم یک سبد خودرویی را انتخاب و تهیه کنم و هر زمان نیاز بود بتوانم ارتقا دهم.
ما صنعت خودروسازی نداریم و فقط خودرو را تولید می‌کنیم
جلالی کوچی با اشاره به مشکلات صنعت خودروسازی در داخل گفت: اعتقاد دارم ما صنعت خودروسازی نداریم و فقط خودرو را تولید می‌کنیم، اگر هم صنعت است صنعت فشلی است. وضع مطلوب از نظر من این است که هر فرد ایرانی با درآمدهای متفاوت بتواند انتخاب مختلفی را داشته باشد و بتواند خرید کند.
وی با اشاره به مشکلات صنعت خودروسازی در داخل گفت: اعتقاد دارم ما صنعت خودروسازی نداریم و فقط خودرو را تولید می‌کنیم، اگر هم صنعت است صنعت فشلی است. وضع مطلوب از نظر من این است که هر فرد ایرانی با درآمدهای متفاوت بتواند انتخاب مختلفی را داشته باشد و بتواند خرید کند. من نگاهم به صنعت خودرو در وضع مطلوب این است. در زمانی که ما واردات داشتیم مقداری کیفیت خودروها تا حدودی افزایش پیدا کرد و برای اقشار مختلف شرایط مختلف فراهم بود.
سال‌های قبل تکنولوژی وارد کشور شد، اما متاسفانه ترامپ دیوانه، بازی را به هم زد
امیرحسین کاکائی، کارشناس صنعت خودرو در ادامه صحبت‌ها گفت: بر خلاف نظر آقای رشیدی کوچی کم اعتقاد دارم که ما صنعت خودرو داریم البته اگر سیاسیون بگذارند.
وی افزود: ما صنعت داریم، اما صنعت خودرو جهانی است. ما سال‌های ۹۵، ۹۶ وضعیت نسبتا خوبی داشتیم. بخشی از علت آن بود که ما با کشورهای دیگر به خصوص کشورهای اروپایی روابط و همکاری خوبی داشتیم. در آن زمان ۴۰۰ میلیون یورو سرمایه گذاری شد و تکنولوژی وارد کشور شد، اما متاسفانه ترامپ دیوانه، بازی را به هم زد. در سال ۹۵ مذاکره انجام شد و سال ۹۶ تجهیزات و تکنولوژی آمد و دو کمپانی بزرگ داخل کشور آمدند. قانون این بود ۴۰ درصد داخلی سازی انجام شود و بعد به ۷۰ درصد برسد و در کنار آن قراربود واردات هم انجام شود. یعنی در آن دو سال تکنولوژی آمد و جهش ایجاد کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت گفت: صنعت خودرو حداقل در شش الی هفت استان زنجیره تامین آن گسترده است، خود زنجیره خودروسازی توانمندی بالایی دارد، اما وقتی یک دفعه قطع شود مثلا یک قطعه دیگر وارد نشد قطعا روی تولید و کیفیت‌ها تاثیر می‌گذارد. بالاخره ماده اولیه باید بیاید. ما از ژاپن یا کره فولاد می‌گرفتیم و بخشی هم از فولاد مبارکه تامین می‌کردیم، الان مجبور شدیم تماما از فولاد مبارکه بگیریم. جالبه جزو اولین چیزهایی که ترامپ تحریم کرد صنعت خودرو بود.
معطوف کردن مشکلات به ترامپ را سال‌ها مردم شنیده‌اند
وی گفت: تا یک میلیون اشتغال ما وابسته است به زنجیره کامل صنعت خودرو که ۵۰۰ هزار مربوط به خود صنعت خودرو می‌شود و ۵۰۰ هزار نیز صنایع جدا هستند که به صنعت خودرو سرویس می‌دهند مثل فولاد مبارکه. این یعنی صنعت خودرو یک صنعت محرک است. صنایعی مثل فولاد، آلومینیوم، مس و .. این‌ها از قبال صنعت خودروسازی بسیار سود کردند، اما در این صنعت برای ارتقا آن سرمایه گذاری نمی‌کنند. چرا؟
جلال رشیدی کوچی در ادامه مناظره گفت: چرا از سال ۶۰ تا الان هربار در رابطه با صنعت خودرو صحبت می‌کنیم از تحریم و نبود ارز و این‌ها می‌گوییم؟ این‌ها بهانه است.
وی افزود: مستندهای زیادی ساخته شده درباره صنعت خودرو که از همان سال ۶۷ به بعد مسئولین در صداوسیما صحبت می‌کردند که ما تحریم هستیم، ارز نداریم و به همین بهانه صنعت خودرو را به شدت هم حمایت می‌کردند و هم اجازه نمی‌دادند رقابت پذیر شود. اینکه همه مشکلات خودرو را معطوف کنیم به ترامپ توجیهی است که سال‌های سال مردم شنیدند. برای من شهروند اصلا مهم نیست چه اتفاقی افتاده. حاکمیت موظف است نیاز من را تامین کند. وقتی از یک نقطه آسیب میبینیم هر چه بیشتر ادامه بدهیم بیشتر وارد اشتباه خواهیم شد.
وضع مطلوبی این است که عرضه متناسب با تقاضا باشد
نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: وضع مطلوبی که صحبت می‌کنیم این است که عرضه متناسب با تقاضا باشد. به بهانه حمل و نقل عمومی آمده‌ایم حق مردم را محروم کرده ایم. من دو سال پیش کمیسیون رفته بودم رئیس راه آهن کشور و وزیر راه آمده بودند. گفتیم ما برای اینکه بتوانیم ارزش افزوده ایجاد کنیم، بتوانیم حمل و نقل ریلی را افزایش دهیم تعدادی لکوموتیو میخواستیم، همین تفکر آقای کاکائی آنجا گفت ما در حال حاضر در حال تولید هستیم، چرا وارد کنیم؟ اکنون وارد کردند و با افتخار میگویند، چطور می‌شود؟ دو سال پیش حرام بود، اما الان جزو موفقیت‌ها حساب می‌کنیم. کجا گفته ما باید هرچیزی را در این مملکت صفر تا صد خودمان تولید کنیم؟ الان قانون مجلس میگوید شما هرچقدر تولید کردید مازاد آن را برای تقاضا دولت وارد کند.
کاکائی گفت: ما با اینکه ظاهرا در دهه ۸۰ اوج گیری داشتیم، ولی در حقیقت روی هوا حرکت کردیم تا جایی که در سال ۸۸، ۸۹ وزیر مربوطه رفت ایرانخودرو و نشان دادند ۹۵ درصد قطعات چینی هستند. در دهه ۸۰ بارگذاری شدید روی صنعت خودرو توسط سیاسیون و حاکیت انجام شد. در دهه ۹۰ تحریم شروع شد و تازه فهمیدیم چه خبره.
امیرحسین کاکائی نیز در ادامه گفتگو بیان داشت: دهه ۶۰ جنگ تحمیلی را داشتیم و تازه انقلاب شده بود. اواخر دهه ۶۰ گفتند که اگر ما میخواهیم خودروسازی داشته باشیم باید اول تیراژ را بالا ببریم. حدود سال ۶۹ تیراژ ۵۰۰ هزار را هدفگذاری کردند و گفتند تا تیراژ نداشته باشیم به کیفیت هم نمی‌رسیم که البته درست هم می‌گفتند. از اواسط دهه ۷۰ که تیراژ بالا رفت گفتند باید کارهای مهندسی هم کنیم. از طرفی گفتند ما تا پلتفرمی برای خودمان نباشد نمی‌توانیم به آن دست بزنیم. سال ۷۳ پروژه‌هایی را با کارهای مهندسی عالی شروع کردند. سال ۸۱ خودرو سمند از آن کارهای مهندسی متولد شد که مالکیت آن برای ما بود لزوما نه طراحی آن. قرار بر این بود که ما این تست را که انجام دادیم ادامه بدهیم و دو سال دوسال خودروی جدید بیاید. متاسفانه دهه ۸۰ به یک غرور ملی در حاکمیت رسیدیم، سال ۸۲ و ۸۳ قیمت نفت بالا رفت و یک درآمد به شدت بالایی از فروش نفت به دست آوردیم و یک سری سیاست‌های اشتباه شروع شد. این دوران همزمان شد با توسعه چین، طوری که به صرفه بود برخی قطعات را آنجا سفارش بدهند بعد داخل وارد شود و لوگو ایرانی بزنیم که من مقصر این وضع را سیاستگذار می‌دانم.
وی افزود: ما با اینکه ظاهرا در دهه ۸۰ اوج گیری داشتیم، ولی در حقیقت روی هوا حرکت کردیم تا جایی که در سال ۸۸، ۸۹ وزیر مربوطه رفت ایرانخودرو و نشان دادند ۹۵ درصد قطعات چینی هستند. در دهه ۸۰ بارگذاری شدید روی صنعت خودرو توسط سیاسیون و حاکیت انجام شد. در دهه ۹۰ تحریم شروع شد و تازه فهمیدیم چه خبر است. تحریم جنس سال ۹۱ کاملا با ۳۰ سال گذشته فرق می‌کرد، ما همان موقع می‌توانستیم با چینی‌ها کار کنیم. این موضوع باعث شد ما بتوانیم تا سال ۹۳ دوباره تولید را سرجای خودش برگردانیم، اما در سال ۹۷ تحریم‌هایی که رخ داد اجازه نداشتیم حتی با آن چینی‌ها کار کنیم. همین الان اجازه نمی‌دهند با چینی‌های درجه یک کار کنیم.
کاکائی افزود: این صنعت خودرو یک حرکت است، حداقل ۶۵۰ شرکت متوسط و بزرگ در این بازی هستند. سیاستگذاری‌ها در این سال‌ها ضربه‌های زیادی به آن زده است. شما وقتی می‌گویید صنعت خودرو مشکل دارد باید وقتی مدیرعامل عوض می‌کنیم درست شود، در این چند سال چه تعداد مدیرعامل عوض شده است؟ خروجی بد صنعت خودرو مهم‌ترین علتش سیاسگذاری اشتباه است. تحریم هم تا ۳۰ درصد موثر است.
استاد دانشگاه علم و صنعت گفت: روزی که فرانسوی‌ها می‌خواستند به خاطر این تحریم‌های جدید بروند می‌گفتند جای ما را نگه دارید زود میخواهیم برگردیم، چون امکانات آورده بودند و اینطور نبود که میگویند کلاه سر ما گذاشتند و هیچ چیز برای ما نیاوردند. ۲۰۰ میلیون یورو فقط سیتروئن تجهیزات آورده بود. قرار بود ۲۰ درصد در جا صادرات هم شود و برای این تعهد گرفته شده بود. وضعیت صنعت خودرو ما را امروز مدیریت ایرانخودرو و سایپا به این روز ننداخته است، کسانی که مدیران ایرانخودرو و سایپا را می‌گذارند و به آنها دستورات متفاوت می‌دهند به این روز انداخته است.
امسال حاکمیت ۶ میلیارد دلار به صنعت خودرو کمک کرده است
رشیدی کوچی گفت: ۸ هزار نفر را تحمیل کردند به صنعت خودرو، به بنده هم خیلی پیشنهاد دادند. گفتند کارخانه به شهر من می‌برند، اما نماینده باید اولویتش منافع ملی باشد. مدیرعامل خودروسازی در صداوسیما اعلام می‌کرد که آقایان به من نیرو تحمیل می‌کنند و من استعفا میدهم.
در ادامه جلال رشیدی کوچی گفت: من موافق هستم که دولت از صنعت خودرو خارج شود و به طور کامل به بخش خصوصی واگذار کند، حوزه نظارتی خود را تقویت کند. همین امسال حاکمیت ۶ میلیارد دلار به صنعت خودرو کمک کرده است اما حمایت هم نکند، اجازه بدهد واردات منطقی و عاقلانه با تعرفه عاقلانه نه تعرفه ۲۰۰ درصدی انجام شود. برخی اجازه ندادند قانون واردات در کشور ما درست اجرا شود. ۸ هزار نفر را تحمیل کردند به صنعت خودرو، به بنده هم خیلی پیشنهاد دادند. گفتند کارخانه به شهر من می‌برند، اما نماینده باید اولویتش منافع ملی باشد. مدیرعامل خودروسازی در صداوسیما اعلام می‌کرد که آقایان به من نیرو تحمیل می‌کنند و من استعفا میدهم.
عدم دادن میدان به جوانان نخبه از علل موفق نبودن صنعت خودرو است
وی افزود: علت اینکه در صنایعی مثل صنعت موشک، پهباد یا ساخت سانتریفیوژ موفق بودیم، اما در خودرو نه این بود که اولا به جوان‌های نخبه میدان داده شده و از همه مهم‌تر هر فردی که آمده سیاست‌های اصلی و اولیه که گذاشته شده را تغییر نداده است. نقاط ضعف را برطرف کرده و نقاط قوت را تقویت. راه برون رفت از وضع موجود این است که اولا تصدی گری دولت برچیده شود، دوم قیمت گذاری دستوری برداشته شود به طور کامل. همزمان اجازه دهد واردات هم با تعرفه معقول وارد شود.
- نویسنده: اقتصاد آنلاین
